Türk demokrasisinde 1950-54 dönemi başka türlü yaşansaydı siyaset hayatı değişik gelişme gösterecekti. 27 Mayıs bir açıdan o yaşamın kaçınılmaz sonucu olmuştur. Aynı şeyi 1946-50 arası için de söylemek kabildir. Ama ters yönden. O ilk devir talihsiz bir 21 Temmuz 1946 seçimleri ile başlamışken mutlu 14 Mayıs 1950 seçimleri ile kapan- 1946 seçimlerinde sandık oyunlarına iktidarı mutlaka elde tutmak gayretiyle başvurulduğunu söylemek imkânsızdır. Çünkü iktidarın CHP 'den DP'ye geçmesine matematik, daha doğrusu aritmetik engel vardı. Her şey doğru dürüst yürüseydi _ DP Mecliste 60 değil de, belki 160 milletvekiliyle temsil edilecekti. Ama çoğunluk gene CHP'de kalacaktı. DP'nin -katılma oranı, aday sayısı ve bölge dengeleri aksi ihtimali ortaya getirmemekteydi. Tabii eski partinin yenisini hazırlıksız yakalama tertibi seçim tarihinin saptanmasında başlıca rolü oynamıştır. Seçimler bir yıl erkene alınmayıp da zamanında, yani 1947'de yapılsaydı sonuç ne olurdu, bunu kesin söylemek imkânı yoktur. 1946 seçimleri kendinden önceki bütün seçimlere kıyasla çok önemli bir fark taşır: Tek dereceli ilk seçimdir. Ancak, demokrasiyle bağdaşmayan "açık oy, kapalı tasnif" tabiatını korumuştur. Zaten bütün usulsüzlükler de bundan yararlanılarak tezgâhlanabilmiştir (Bkz. Tek Partiden Çok Partiye), Buna mazeret olarak alışkanlıklar, işgüzarlıklar, değişiklik korkusu, sisteme inanç eksikliği, hatta onu ciddiye almama gösterilebilir. 21 Temmuzun ayıbını o tarih ile 14 Mayıs 1950 arasındaki siyasal yaşam silmiştir.' Kralı başlayan dönem aydınlık kapanmıştır ve bunda başlıca rolü "12 Temmuz beyannamesi" diye anılan kilometre taşı oynamıştır...

---